Een week of vier geleden was ik gelukkig. Versie 3 van mijn nieuwe boek was af, alle feedback had ik vrij moeiteloos verwerkt. De uitgever bleek dik tevreden, de champagne mocht eigenlijk wel open. Het ‘I did it’-besef daalde eindelijk in. En toen kwam versie 4 en de externe redacteur. Einde sprookje.
Wat gebeurde er? Zo’n externe redacteur klinkt in theorie als een ‘puntjes op de i-variant’ en een middagje werk, maar de mail die erbij zat en het gecorrigeerde manuscript met meer dan 3000 (!) wijzigingen vertelden wat anders. De moed zakte me in de schoenen en onbegrip en teleurstelling voerde de boventoon. Ik voelde me teleurgesteld, verdrietig en boos. Wat nu?
Ben je net zo goed met kritiek als ik ;-), dan kunnen deze tips jou misschien ook helpen.
1. Schift bij de bron
Iedereen krijgt kritiek: soms van mensen die er echt verstand van hebben, soms van vage types die maar wat roepen. De ene keer gaat het over je werk en de andere keer over jou als persoon. Het moge duidelijk zijn dat kritiek van de ‘verstandigen’ harder aankomt dan van de leken en dat persoonlijke kritiek altijd heftiger voelt dan inhoudelijke kritiek op een product, hoe dierbaar je dat ook is.
Ondanks dat kritiek nooit fijn is, is het wel nuttig. Alle feedback in de wind slaan, is dan ook geen goed idee. Net zoals alle kritiek serieus nemen.
Om te weten of je iets met kritiek moet doen, kun je daarom de bron de bekijken. Is het iemand die maar wat roept? Laat het dan langs je heen glijden, je kunt immers niet iedereen tevreden stellen. Is het iemand die wel verstand van zaken heeft of wiens mening je belangrijk vindt, neem dan de tijd een aandacht om de kritiek serieus te nemen. Wie weet zit er iets in dat je zelf nog nooit hebt gezien.
2. Scheid emotie van inhoud
Kritiek is stom. De kans dat jij jouw ‘aanval is de beste verdediging’-methode start bij kritiek is dan ook groot: je voelt je in je hemd gezet, niet serieus genomen en je neemt het persoonlijk. En dat terwijl de kritiek waarschijnlijk niet eens op jou gericht is, maar op je product. Dat kan een boek zijn, maar ook een project dat je hebt begeleid, een blog die je hebt geschreven, een filmpje dat je hebt gemaakt of een maaltijd die je hebt bereid.
Daarom is het belangrijk om de emotie (waarom val je mij af?) van de inhoud te scheiden. Want hoe je het ook wendt of keert: het gaat vaak niet om jou. Laat de kritiek dus daar waar hij thuishoort. Is je boek nog niet perfect? Dat betekent niet dat jij een slecht persoon bent of een waardeloze schrijver. Dat betekent alleen dat er nog wat met dat boek moet gebeuren.
Schudt dus (na de eerste schrik) de emotie van je af en kijk eens waar de kritiek nu daadwerkelijk over gaat.
3. Zorg voor overzicht
Een bak kritiek bestaat vaak uit meerdere elementen: met sommige van die elementen ben je het op het eerste gezicht wel eens, met andere niet helemaal en van de derde categorie krijg je gelijk al rode vlekken.
Om iets met kritiek te kunnen doen, is het belangrijk dat je orde in de chaos schept. Dat doe je door de kritiekpunten een voor een na te lopen en er een lijstje van te maken. Geef daarna iedere opmerking een ‘eens of niet mee eens’-label. De labels ‘eens’ loop je opnieuw door en geef je een cijfer van 1 tot 5: 1 is super belangrijk, daar heeft de criticaster wel gelijk in en moet echt anders, 5 is een ‘bonus als het nog lukt, want eigenlijk niet zo heel belangrijk’.
Schrijf nu eens als die punten waar je het mee eens bent op in de juiste volgorde, beginnend bij de 1-categorieën en eindigend bij de 5-en. Voelt de kritiek nu nog steeds zo oneerlijk en overweldigend of geeft het je meer rust?
4. Durf te leren
Als je kritiek krijgt van iemand wiens mening je belangrijk vindt, het niet als persoonlijke aanval oppakt en er inzicht in hebt gekregen, dan is het tijd voor stap 4: de implementatie.
Je hebt alleen iets aan stap 1 t/m 3 als je 4 ook uitvoert: ervan leren. Nobody’s perfect and the way to perfection is to learn fast, dus zie de zinvolle productgerichte kritiek als een manier om je werk te verbeteren. Waarom? Dat geeft jou een tevredener gevoel en zorgt ervoor dat je diezelfde kritiek de volgende keer voor bent.
Kortom: hoe vervelend ook, zie kritiek als een kans om het beter te doen, alleen dan zul je er steeds minder van krijgen ;-).
5. Join een community
Als je in je eentje moet dealen met kritiek, wordt die kritiek in je hoofd veel groter en zwaarder dan hij in werkelijkheid is. Zonder klankbord ben je geneigd om negatieve feedback heel belangrijk te maken en positieve feedback onder te laten sneeuwen. Vraag je omgeving, maak een appgroep aan rond dit thema, vraag feedback van mensen die verstand hebben van jouw branche of business en zorg dat je ook aandacht besteed aan wat er wel goed gaat. Dat is net zo belangrijk als leren van de verbeterpunten.
Succes!
